Ποιό είναι διεθνώς το αρμόδιο δικαστήριο;

Σύμφωνα με τον Κανονισμό του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για το Κληρονομικό Δικαίωμα (EUErbVO) σε περίπτωση θανάτου το ερώτημα σχετικά με το ποιο δικαστήριο της κληρονομίας είναι διεθνώς αρμόδιο, τίθεται από τις 17/08/2015 όχι πλέον βάσει της υπηκοότητας του κληρονομούμενου/της κληρονομούμενης, αλλά βάσει του τόπου της τελευταίας συνήθους διαμονής του/της. Εάν η τελευταία συνήθης διαμονή του κληρονομούμενου/της κληρονομούμενης βρισκόταν στη Γερμανία, τότε αρμόδιο είναι το δικαστήριο της κληρονομίας στον τόπο της τελευταίας συνήθους διαμονής του/της στη Γερμανία.

Βάσει ποιού εθνικού δικαίου ορίζεται το θέσμιο της κληρονομιάς;

Σε περιπτώσεις θανάτου μετά τις 17/08/2015 ορίζεται βάσει του δικαίου του τόπου της τελευταίας συνήθους διαμονής του/της, εφόσον ο κληρονομούμενος/ η κληρονομούμενη δεν έχει κάνει επιλογή του εφαρμοστέου δικαίου βάσει του αρθ. 22 EUErbVO με τη μορφή διάταξης τελευταίας βούλησης (διαθήκης).

Τελευταία συνήθης διαμονή στη Γερμανία

Εφόσον ο τόπος της τελευταίας συνήθους διαμονής του κληρονομούμενου/της κληρονομούμενης κατά τη στιγμή του θανάτου βρισκόταν στη Γερμανία, η κληρονομική διαδοχή αλλά και η προθεσμία αποποίησης ορίζονται από το γερμανικό δίκαιο. Βάσει της παρ. 1944 του ΑΚ η προθεσμία αποποίησης ορίζεται στις έξι εβδομάδες και ξεκινάει από τη στιγμή, που τίθεται σε γνώση του/της κληρονόμου η επαγωγή και η αιτία της κλήσης του/της ως κληρονόμου ή αφού του/της γνωστοποιηθεί η διάταξη τελευταίας βούλησης (διαθήκη) μέσω του δικαστηρίου της κληρονομίας. Η προθεσμία ορίζεται στους έξι μήνες, εάν ο κληρονομούμενος/ η κληρονομούμενη είχε την τελευταία συνήθη διαμονή του/της μόνο στο εξωτερικό ή εάν ο/η κληρονόμος βρίσκεται στο εξωτερικό κατά την έναρξη της προθεσμίας.

Εάν αποστείλετε τη δήλωση στο αρμόδιο δικαστήριο, θα πρέπει να παραληφθεί από αυτό εντός της προθεσμίας αποποίησης. Η έγκαιρη αποστολή αλλά και η επιλογή του αρμόδιου δικαστηρίου είναι πολύ σημαντικά, καθώς σε διαφορετική περίπτωση η δήλωση αποποίησης μπορεί να απορριφθεί, εάν κριθεί σε μη αρμόδιο δικαστήριο.

Πού μπορώ να αποποιηθώ την κληρονομιά;

Η κληρονομική διαδοχή ορίζεται από το γερμανικό δίκαιο

Τοπικά αρμόδιο είναι το δικαστήριο, στην περιφέρεια του οποίου ο κληρονομούμενος/ η κληρονομούμενη είχε τη συνήθη διαμονή του/της κατά τη στιγμή του θανάτου του/της.

Μπορείτε να προβείτε στη δήλωση αποποίησης και στις γερμανικές αντιπροσωπείες στην Ελλάδα. Στη συνέχεια θα πρέπει να την αποστείλετε με δική σας πρωτοβουλία στο αρμόδιο κληρονομικό δικαστήριο στη Γερμανία. Εναλλακτικά, μπορείτε να προβείτε στην αποποίηση και στο δικαστήριο κληρονομίας, στην περιφέρεια του οποίου έχετε τη συνήθη διαμονή σας (π.χ. στην Ελλάδα) ως αποποιούμενο πρόσωπο (αρθ. 13 EU-ErbVO). Για το σκοπό αυτό παρακαλώ απευθυνθείτε στο αρμόδιο ελληνικό Ειρηνοδικείο. Παρακαλώ σημειώστε, ότι η δήλωση αποποίησης στη συνέχεια θα πρέπει ενδεχομένως να μεταφραστεί και να σφραγιστεί με τη Σφραγίδα της Χάγης και να αποσταλεί με δική σας πρωτοβουλία στο δικαστήριο κληρονομίας στη Γερμανία.

Ποιά μορφή θα πρέπει να έχει η δήλωση αποποίησης κληρονομιάς;

Εφόσον ισχύει το γερμανικό δίκαιο η αποποίηση μπορεί απευθείας

• να καταχωρηθεί μέσω του γερμανικού δικαστηρίου της κληρονομίας ή
• να δηλωθεί με τη μορφή επίσημου εντύπου. Εδώ μπορείτε να κατεβάσετε ένα δίγλωσσο υπόδειγμα. Παρακαλώ να ληφθεί υπόψη ότι η δήλωση θα πρέπει να συμπληρωθεί με λατινικούς χαρακτήρες.

Σημαντικές υποδείξεις για την αποποίηση κληρονομιάς εκ μέρους ανηλίκων

Το θέμα εάν οι γονείς μπορούν ως νόμιμοι αντιπρόσωποι να αποποιούνται την κληρονομιά και για λογαριασμό των ανήλικων παιδιών τους είναι ζήτημα γονικής μέριμνας. Αυτή ορίζεται από τη Σύμβαση για την ευθύνη, το εφαρμοζόμενο δίκαιο, την αναγνώριση, εκτέλεση και συνεργασία στον τομέα της γονικής ευθύνης και των μέτρων για την προστασία των παιδιών, εν συντομία από τη Σύμβαση της Χάγης για τη γονική μέριμνα και την προστασία παιδιών, σύμφωνα με την οποία η γονική μέριμνα συνδέεται και εξαρτάται από τη συνήθη διαμονή του παιδιού.

Αυτό στην πράξη σημαίνει ότι, εάν ζείτε στην Ελλάδα κι επιθυμείτε να αποποιηθείτε την κληρονομία κι εκ μέρους των ανήλικων τέκνων σας, είναι εφαρμοστέες οι διατάξεις περί αποποίησης κληρονομίας του ελληνικού ΑΚ, σύμφωνα με τις οποίες οι γονείς ανήλικων παιδιών θα πρέπει να ζητήσουν πριν από τη δήλωση αποποίησης κληρονομίας

• την έγκριση του ελληνικού οικογενειακού δικαστηρίου (αρθ. 1526, 1625 ΑΚ)
• οι επίτροποι χρειάζονται συμπληρωματικά και την έγκριση του εποπτικού συμβουλίου.

Για το σκοπό αυτό απευθυνθείτε παρακαλώ στο αρμόδιο για εσάς ελληνικό οικογενειακό δικαστήριο.

Παραδείγματα

Παράδειγμα 1: Η κυρία Meier απεβίωσε την 1/1/2021 στο Μόναχο. Η τελευταία συνήθης διαμονή της ήταν στη Βόννη. Ο γιος της Νίκολας τη στιγμή πριν ενημερωθεί για την κλήση του ως κληρονόμος έμενε στην Πάτρα/Ελλάδα.

Ο Νίκολας μπορεί να αποποιηθεί την κληρονομιά εντός έξι μηνών. Η δήλωση μπορεί να υποβληθεί στο κληρονομικό δικαστήριο της Βόννης. Ο Νίκολας μπορεί, όμως, να επικυρώσει την υπογραφή του στη δήλωση αποποίησης κληρονομιάς (βλ. υπόδειγμα προς download) σε μία από τις γερμανικές αντιπροσωπείες στην Ελλάδα και στη συνέχεια να την αποστείλει στο κληρονομικό δικαστήριο της Βόννης ή να απευθυνθεί στο δικαστήριο της κληρονομίας στην Πάτρα, προκειμένου να δηλώσει εκεί την αποποίηση. Στην περίπτωση αυτή θα πρέπει βεβαίως μετά η δήλωση να μεταφραστεί από τα Ελληνικά στα Γερμανικά και πιθανώς να σφραγιστεί με την επισημείωση της Χάγης, ώστε στη συνέχεια να αποσταλεί στη Βόννη.

Παράδειγμα 2: Ίδια περίπτωση, μόνο που ο Νίκολας έχει κι ένα παιδί, που ζει στην Ελλάδα και για το οποίο ασκεί τη γονική μέριμνα από κοινού με τη σύζυγό του. Για την αποποίηση είναι απαραίτητη η έγκριση του ελληνικού οικογενειακού δικαστηρίου (μπορεί να προσκομιστεί και σε μεταγενέστερο χρόνο). Επιπλέον, θα πρέπει και η σύζυγος του Νίκολας να υπογράψει και να επικυρώσει τη δήλωση ως συνασκούσα τη γονική μέριμνα μητέρα.